CHOROBA HASHIMOTO

Nazwa „choroba Hashimoto” często wprawia moich pacjentów (a jest ich stosunkowo wiele) w duże zaniepokojenie. Warto jednak wiedzieć, że nazwa ta pochodzi od nazwiska japońskiego chirurga dr Hakaru Hashimoto, który w 1912 roku opisał 4 przypadki tej choroby.

O czym warto wiedzieć – z dietetycznego punktu widzenia – mając już zdiagnozowaną chorobę Hashimoto

Co to jest choroba Hashimoto ?

Choroba Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy. Choroba o podłożu autoimmunologicznym, wywołana przez własne przeciwciała, w której dochodzi do powstawania niebolesnego zapalenia w tarczycy, powoli (przez lata) niszczącego tarczycę i prowadzącego do zmniejszenia produkcji hormonów.

Czy w chorobie Hashimoto zawsze eliminuje się z diety gluten?

W przypadku większości chorób z autoagresji stwierdza się zwiększoną przepuszczalność bariery jelitowej. Gluten wykazuje zdolność zwiększania przepuszczalności tej bariery. Dodatkowo gluten jest produktem, na który bardzo często stwierdza się alergię IgG/IgA, które prowadzą do pobudzenia układu immunologicznego. Z tych i wielu innych powodów zakładamy, że przy jakiejkolwiek chorobie z autoagresji wyklucza się gluten z diety.

Czy dla samej choroby Hashimoto bez celiakii polecana jest dieta bezglutenowa ?

Nie ma jednoznacznie określonego standardu. W doniesieniach naukowych przede wszystkim podkreśla się, że dieta bezglutenowa zalecana jest dla pacjentów z chorobą Hashimoto i współistniejącą chorobą trzewną, aczkolwiek każdy przypadek kliniczny należy rozpatrywać indywidualnie.

Czy u pacjenta z chorobą Hashimoto należy unikać nawet śladowych ilości glutenu?

Owszem zakładamy, że nawet ilości śladowe glutenu mogą wywoływać reakcję układu immunologicznego. W momencie remisji choroby można spróbować wprowadzić produkty zawierające adnotację „może zawierać śladowe ilości…” i na podstawie badań laboratoryjnych kontrolować reakcję układu immunologicznego.

Czy dieta eliminacyjna w chorobie Hashimoto (eliminacja np. glutenu i laktozy) ma sens?

Tak, gluten oraz nabiał to dwa produkty, które najczęściej eliminuje się w przypadku chorób z autoagresji – są one jednymi z najczęściej alergizującymi w klasach IgG/ IgA.

Czym może być spowodowany w chorobie Hashimoto wzrost TSH po miesiącu stosowania diety bezglutenowej i bez nabiału?

Wzrost TSH nie powinien być związany z wprowadzoną dietą – warto wtedy udać się do endokrynologa, w celu omówienia wyników badań.

Czy w przypadku choroby Hashimoto przed wdrożeniem protokołu autoimmunologicznego ma sens robienie testów alergicznych, skoro jelito jest całkowicie nieszczelne w wyniku ogólnego stanu zapalnego? Czy test nie wyjdzie fałszywie dodatni?

Wykonanie badania jak najbardziej ma sens – dieta wprowadzona na podstawie wyniku badania eliminuje wszystkie produkty, które wpływają na pobudzenie reakcji układu immunologicznego. Prawdą jest, że w przypadku chorób z autoagresji obserwuje się zwiększoną przepuszczalność bariery jelitowej, natomiast nie możemy powiedzieć, że „jelito przepuszcza wszystko”

Czy stosowanie protokołu autoimmunologicznego jest uzasadnione?

Dieta oparta na protokole autoimmunologicznym eliminuje najczęściej alergizujące produkty oraz te, które wpływają na zwiększenie przepuszczalności bariery jelitowej – jego wprowadzenie niejednokrotnie prowadzi do remisji choroby.

Czy po wdrożeniu protokołu autoimmunologicznego, po miesiącu dość restrykcyjnej diety, ma sens robienie testu alergicznego, skoro dużo produktów zostało wyeliminowanych i może nie być w organizmie alergenów?

Miana przeciwciał na pokarmy – zwłaszcza te najsilniej uczulające – spadają z reguły przez znacznie dłuższy czas niż miesiąc. Z tego względu jeszcze w tym momencie wykonanie takich badań ma sens – uczulające pokarmy mogą po prostu na wyniku pokazać się jako „nieco mniej uczulające” czyli w niższej klasie reakcji. Dietetyk pomaga wówczas z indywidualną interpretacją uzyskanych wyników.

Czy stosowanie diety eliminacyjnej – białek mleka i glutenu w przypadku osób chorych na chorobę Hashimoto, a nie robiących testów z różnych powodów (najczęściej finansowych) ma uzasadnienie, czy nie wprowadzać takiej diety?

Nabiał oraz gluten to dwa produkty, na które najczęściej stwierdza się reakcje w klasach IgG/IgA – bardzo często wprowadzenie diety eliminującej te dwa produkty korzystnie wpływa na spadek ilości przeciwciał.

Czy nietolerancja histaminy towarzyszy chorobie Hashimoto?

Jest to temat bardzo szeroki. Histamina wpływa na regulację układu immunologicznego, wpływa ona na równowagę Th1/Th2, co w przypadku występujących równolegle zaburzeń, może wpływać niekorzystnie na funkcjonowanie układu immunologicznego, natomiast nie spotkałam badań, które wykazują powiązanie nietolerancji histaminy z występowanie choroby Hashimoto.

Czy to prawda, że jod nie jest wskazany w chorobie Hashimoto ?

Jest to kwestia dawki (korelacja między dawką jodu a występowaniem chorób tarczycy – wykazuje zależność o typie U-shaped), faktycznie nadmierna podaż jodu (stężenie jodu w moczu powyżej 300 μg/L) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju autoimmunologicznego zapalenia tarczycy.

Czy warzywa psiankowate podlegają ograniczeniu w chorobie Hashimoto? Czy na zasadzie złotego środka powinno się je spożywać na zasadzie rotacji. Jaki dokładnie wpływ, jakie działanie niekorzystne mogą mieć w tej chorobie ?

Ograniczenia w diecie dotyczą tylko osób ze stwierdzoną alergią. Brak jest dowodów naukowych jednoznacznie wskazujących na potrzebę eliminacji roślin z rodziny psiankowatych z diety pacjentów z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy.

Które warzywa należą do psiankowatych ?

Do warzyw psiankowatych zaliczane są:

pomidor
papryka
bakłażan
ziemniak

Jakie są główne objawy sugerujące niedoczynność tarczycy ?

uczucie ciągłego zimna
zmęczenie/ senność
depresja
zaburzenia pamięci
przyrost masy ciała
rzadsze oddawanie stolca / zaparcia
spowolnienie czynności serca, nadciśnienie tętnicze
sucha łuszcząca się blada skóra, suche włosy
zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.

W badaniach laboratoryjnych można stwierdzić podwyższone stężenie cholesterolu, niedokrwistość. Objawy niedoczynności tarczycy mogą mieć różne nasilenie, od łagodnego do bardzo ciężkiego. Osoby z łagodną niedoczynnością tarczycy mogą nie zaobserwować u siebie żadnego z wymienionych objawów, lecz jeśli problem nie zostanie wykryty i leczony, choroba może podstępnie się rozwijać. Skutki ciężkiej niedoczynności tarczycy mogą obejmować choroby serca, niepłodność, a w bardzo ciężkich przypadkach nawet śpiączkę.

Opr. Sabina Budkiewicz