JAK POSTĘPOWAĆ Z PROBLEMAMI PRZEWODU POKARMOWEGO

Stan zapalny obejmuje niekiedy cały przewód pokarmowy od jamy ustnej po odbyt. Po przełyku może objąć również żołądek, wywołując specyficzne objawy: bóle, niestrawność, uczucie rozdęcia żołądka, nudności.

Uczucie ciężkości w żołądku i niestrawność najczęściej wynikają ze zbyt obfitego posiłku, który nadmiernie obciąża i rozciąga żołądek. Często towarzyszy temu napięcie i stres, które dodatkowo wywołują skurcze żołądka i długotrwałe zamknięcie odźwiernika. W efekcie żołądek nie opróżnia się we właściwym momencie.

Kwas solny jest wydzielany przez ściany żołądka pod wpływem stymulacji przez histaminę i gastrynę. Służy do odkażania spożytego pokarmu i aktywacji enzymu, który na tym etapie zaczyna trawić białka. Odczyn pH żołądka jest bardzo mocno kwaśny – wynosi od 1 do 2.

Zazwyczaj ściany żołądka są chronione przez błonę śluzową przed żrącym działaniem pokarmów zalanych kwasem solnym. Jednak nadmierne wydzielanie kwasów, przewlekła infekcja lub stany zapalne czy niektóre leki mogą powodować, że ściany żołądka ulegną uszkodzeniu, co na początku objawia się zwykłym zapaleniem żołądka. Jeśli porcja pokarmu przemieszczająca się z żołądka do dwunastnicy jest konsekwentnie zbyt kwaśna lub w niewystarczającym stopniu neutralizowana przez substancje wydzielane przez drogi żółciowe lub trzustkowe, stan zapalny może rozprzestrzenić się na górną część jelita cienkiego zwaną dwunastnicą.

Do głównych przyczyn wydzielania nadmiernych ilości kwasów należy stres i picie kawy. Kofeina zwiększa wydzielanie histaminy i powoduje zwiększenie produkcji kwasów.

Drobnoustrojem zakaźnym, który odgrywa tu swoją rolę, jest Helicobacter pylori zdolny do przetrwania w tak kwaśnym środowisku. Do głównych leków, które przyczyniają się do wystąpienia tego problemu, zalicza się aspirynę i NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). W przypadku większości osób występują skumulowane czynniki ryzyka w postaci nadmiernego obciążania żołądka, picia kawy, stresu, obecności Helicobacter pylori oraz przyjmowania leków w dowolnej kombinacji.

Przedłużający się stan zapalny, który obejmuje żołądek, przełyk i dwunastnicę, to otwarte drzwi dla znacznie poważniejszego problemu, jakim są na przykład wrzody tworzące się w żołądku i dwunastnicy. Następnym stadium po wrzodach jest metaplazja, czyli sytuacja, w której geny komórki ulegają uszkodzeniu, wskutek czego powstaje jedna komórka przedrakowa, a w następstwie rozwija się rak.

Zapalenie żołądka i zakażenie Helicobacter pylori to dwie główne przyczyny raka żołądka.

Na co zwracać uwagę ?

Przede wszystkim nie wolno rozpoczynać leczenia objawowego przed wykonaniem endoskopii w celu sprawdzenia, co dzieje się w przełyku, lub gastroskopii w celu sprawdzenia stanu żołądka. Zastosowanie leczenia nadkwaśności, które przynosi ulgę w objawach, może spowodować przeoczenie momentu, w którym tworzą się komórki przedrakowe lub właściwy nowotwór i nie zdiagnozowanie go we właściwym czasie.

Powinniśmy również wziąć pod uwagę swój wiek (im jesteśmy starsi, tym większe prawdopodobieństwo nowotworu), wywiad medyczny i rodzinny oraz obecność czynników ryzyka (np. palenie tytoniu lub jedzenie bardzo małych ilości warzyw i owoców).

Należy pamiętać, że zwykłe leczenie mające na celu złagodzenie objawów (leki osłaniające błonę śluzową przewodu pokarmowego, inhibitory pompy protonowej) nie eliminuje przyczyn nadkwaśności i stanu zapalnego, które powrócą po przerwaniu leczenia.

Co więcej leki te mają skutki uboczne:

leki osłaniające błonę śluzową przewodu pokarmowego zawierają często glin, mający działanie prooksydacyjne i neurotoksyczne, który w warunkach stanu zapalnego łatwiej przenika do krwi i mózgu;
inhibitory pompy protonowej pozbawiają nas korzyści, jakie niesie ze sobą wydzielanie kwasu solnego, i zwiększają ryzyko zatrucia pokarmowego oraz zmniejszają skuteczność trawienia przez pepsynę. Niedostatecznie dobre trawienie prowadzi do nietolerancji pokarmowych.
W przypadku zakażenia Helicobacter pylori nadużywane leki okażą się mniej skuteczne, ponieważ do tego czasu bakterie nabędą już oporność na antybiotyki. Standardowy protokół leczenia zakażenia Helicobacter pylori obejmuje trzy leki: inhibitor pompy protonowej (IPP) i dwa antybiotyki. Obecnie ten sposób leczenia staje się coraz mniej skuteczny. Przy tej okazji warto dodać, że im więcej jest kwasu w żołądku, tym bardziej niszczy on antybiotyki.

Jak postępować ?

• unikaj nadmiernego obciążania żołądka, lepiej rozkładając kalorie, zwłaszcza wieczorem,
• zastąp kawę herbatą (która nie zwiększa wydzielania kwasów i ma silne działanie przeciwzapalne),
• przejdź na dietę przeciwzapalną,
• staraj się lepiej radzić sobie ze stresem,
• zrezygnuj z picia alkoholu i palenia tytoniu,
• zastanów się czy musisz przyjmować aspirynę i NLPZ,
• w przypadku przyjmowania IPP (inhibitory pompy protonowej) rozważ suplementację magnezu, ponieważ leki te obniżają jego poziom.

Powyższe metody spowodują złagodzenie dolegliwości żołądkowych, niestrawności, nadmiernego wydzielania kwasu, zwalczając stan zapalny ścian żołądka.

W przypadku zapalenia żołądka, zakażenia Helicobacter pylori, wrzodów lub zmian przedrakowych włącz do diety:

• produkty i napoje bogate w polifenole, które działają przeciwzapalnie, przeciwko Helicobacter i przeciwrakowo: owoce i warzywa, owoce jagodowe (czerwone, czarne, fioletowe i purpurowe), jabłka ze zdrową skórką, kurkumę, goździki, marynowany czosnek, całe migdały, gorzką czekoladę, zieloną herbatę itp.,
• ekologiczny żel z aloesem o stężeniu 99% (od 2-3 łyżek stołowych dziennie dodawanych do koktajli owocowych, świeżo wyciśniętego soku owocowego, zup),
• oleje bogate w kwasy omega-3: do przyprawiania używaj 2/3 objętości oleju lnianego lub oleju z lnianki i 1/3 objętości oliwy lub oleju rzepakowego (w sumie 1-2 łyżki stołowe dziennie),
• po oznaczeniu stężenia w osoczu w celu uzupełnienia niedoborów, suplementację witaminy D (bez toluenu) w dawce ok. 2000 j.m.,
• magnez w postaci suplementu diety,
• jeśli zaistnieje potrzeba oraz w przypadku zmian przedrakowych należy rozważyć dodatkową suplementację polifenoli.

Istnieją badania, które potwierdzają korzystne działanie pieprzu kajeńskiego w przypadku niestrawności, gdyż zawiera on kapsaicynę. W innych badaniach pieprz kajeński okazał się mieć również działanie przeciwbólowe. Jednak z drugiej strony jest to bardzo ostra i piekąca przyprawa, więc jej stosowanie nie jest dobrym pomysłem.

W przypadku wrzodów lub zmian przedrakowych warto pomyśleć o wzmocnieniu tkanki łącznej – w czym biorą udział polifenole – za pomocą krzemionki (preparat można kupić w aptece).

Na koniec dodatkowa uwaga: nagły, silny ból w okolicy serca sprawia, że każdy, kto go doświadcza, myśli, że ma zawał. Ale jeśli u takich osób często występują wzdęcia i jednocześnie nie występują czynniki ryzyka chorób układu krążenia, nie należy panikować. Najczęstszą przyczyną jest powietrze uwięzione w przełyku na poziomie serca, które może je nieco uciskać.

Zjawisko to nosi nazwę dusznicy rzekomej.

Weź głęboki oddech, porozciągaj się i wszystko powinno wrócić do normy.

Za tydzień o chorobie refluksowej.

Sabina Budkiewicz