DIETY PRZEMYSŁOWE DLA CHORYCH ONKOLOGICZNYCH

U pacjentów z chorobami nowotworowymi poważny problem stanowi stan niedożywienia organizmu. Badania wykazują, że objawy niedożywienia lub wyniszczenia występują u 30-85% chorych. Najbardziej zagrożone niedożywieniem są dzieci i osoby w podeszłym wieku, a także (bez względu na wiek) chorzy cierpiący na nowotwory układu pokarmowego, głowy i szyi, płuca oraz gruczołu krokowego.

Najczęstszymi przyczynami zaburzeń odżywiania chorych onkologicznych są:

niedostateczne odżywianie naturalną drogą doustną (brak łaknienia, anoreksja, zablokowanie drogi pokarmu w przewodzie pokarmowym, działania niepożądane leków),
zwiększona utrata substancji odżywczych (zaburzenia wchłaniania, zaburzenia trawienia, utrata substancji odżywczych związana z przetoką przewodu pokarmowego),
zwiększone zapotrzebowanie związane z obecnością (rozwojem) nowotworu oraz gorączką lub zakażeniem (np. zapalenie płuc, zapalenie dróg moczowych).

Pacjenci leczeni chemio- i radioterapią często cierpią z powodu nasilonego lub zmniejszonego odczuwania smaku i zapachu, co utrudnia im przygotowywanie posiłków, jak również ich spożywanie. Poza tym zaburzenia metaboliczne oraz zmiany w gospodarce hormonalnej powodują zaburzenia w czynnościach układu pokarmowego.

W związku z wymienionymi powyżej powodami leczenie żywieniowe u chorych onkologicznie jest niezwykle ważnym, a nawet podstawowym elementem postępowania. Wybór drogi dostarczania pożywienia dla tych osób powinien wynikać z dokładnej analizy stanu klinicznego chorego, stopnia i rodzaju niedożywienia, planowanego okresu żywienia oraz okresu stosowania żywienia.

Metodą pierwszego wyboru jest żywienie drogą przewodu pokarmowego (żywienie dojelitowe, żywienie enteralne), które może wyglądać następująco:

podaż diety drogą doustną (w tym wzbogacenie diety kuchennej, czyli fortyfikacja diety),
stosowanie doustnych diet przemysłowych,
żywienie do żołądka (zgłębnik lub przetoka odżywcza, czyli gastrostomia),
żywienie do jelita cienkiego (zgłębnik lub przetoka odżywcza, czyli jejunostomia).
Osobom, które nie są w stanie przyjąć przynajmniej 60% całodobowego zapotrzebowania na energię drogą doustną, należy zaproponować połączone żywienie dojelitowe i pozajelitowe. Żywienie parenteralne stosuje się w przypadkach, gdy żywienie przez przewód pokarmowy jest niemożliwe lub niewystarczające.

Głównie stosuje się je wtedy, gdy stwierdza się:

brak możliwości włączenia diety doustnej przez ponad 7 dni,
obecne lub zagrażające niedożywienie (BMI niższe niż 18,5, niezamierzona utrata masy ciała powyżej 10 proc. w ciągu 3-6 miesięcy przed rozpoczęciem leczenia),
brak możliwości utrzymania dziennego spożycia pokarmów przekraczającego 60 proc. zalecanej normy przez ponad 10 dni.

Preparatów do leczenia żywieniowego jest coraz więcej. Charakterystyka wielu z nich dostępna jest u autorki opracowania.

Sabina Budkiewicz