ETAPY CHOROBY HASHIMOTO

W rozwoju choroby Hashimoto można wyróżnić 5. etapów. Oznacza to, że na każdym z nich można przeprowadzić interwencje, które zapobiegają rozwojowi tej choroby. Artykuł przeznaczony jest przede wszystkim dla dietetyków.

Co dietetyk powinien wiedzieć o chorobie Hashimoto ?

Predyspozycja genetyczna

W początkowej fazie osoby predysponowane genetycznie nie chorują, ponieważ nie zostały wyeksponowane na działanie czynników wyzwalających. Badania laboratoryjne TSH, fT3/fT4, przeciwciała i obraz gruczołu tarczycowego są w normie.

Nacieki limfocytarne w tarczycy

W chorobie Hashimoto występują nacieki limfocytów w tarczycy. W małych ilościach komórki te odgrywają ważną rolę obronną przed patogenami, ale zbyt duża ich liczba oznacza nadmierne pobudzenie układu immunologicznego. Uważa się, że komórki te pojawiają się w tarczycy w celu usunięcia obumarłych i chorych komórek, ale w pewnym momencie zaczynają atakować zdrowe tkanki tarczycy. W tym wczesnym stadium choroby Hashimoto zwykle występuje podwyższony poziom przeciwciał.

U ponad 90% pacjentów pojawiają się przeciwciała anty-TPO, a u 80% są to przeciwciała anty-TG. Zdarza się też, że choroba przebiega bez obecności przeciwciał, ale biopsja tarczycy czy badanie USG wykazują zmiany charakterystyczne dla choroby Hashimoto.

Etap ten może trwać wiele lat i dopóki tarczyca nie zostanie na tyle uszkodzona, aby wystąpiły zmiany w poziomie hormonów – TSH, T3/T4 będą w normie. Chociaż nie obserwuje się zmian w badaniach biochemicznych krwi, to mogą się już pojawić pierwsze objawy, takie jak: niepokój, zmęczenie, zmiany nastroju, problemy z masą ciała. Organizm stara się utrzymać właściwy poziom hormonów i odbywa się to kosztem jego innych funkcji. Dodatkowo często pojawiają się problemy z przewodem pokarmowym (sugerujące zespół jelita drażliwego). Jest to idealny okres, aby wprowadzić zmiany trybu życia i wyeliminować czynniki wyzwalające.

Subkliniczna niedoczynność tarczycy

Następny etap choroby Hashimoto określany jest postacią subkliniczną niedoczynności tarczycy. Na tym etapie TSH może być nieznacznie podwyższone, natomiast poziom fT3 i fT4 jest w normie referencyjnej. Tarczyca nadal jest zdolna do kompensowania niedoborów i produkuje wystarczającą ilość hormonów, ale pojawia się wiele objawów niedoczynności tarczycy. Przeciwciała anty-TPO oraz anty-TG są zwykle wyższe niż w drugim etapie, ponieważ zwiększa się proces zapalny w tarczycy.

Pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy

Tarczyca przestaje wydajnie spełniać swoje funkcje. Zostaje zniszczona do tego stopnia, że nie jest już zdolna do wytwarzania hormonów. Poziom TSH jest podwyższony, obniża się fT3 i fT4. Poziom przeciwciał jeszcze bardziej się podwyższa, ale nie jest to regułą. Najczęściej w tej fazie dochodzi do rozpoznania choroby. Przy pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy chorzy wymagają leczenia hormonalnego, aby zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym.

Progresja choroby. Zespół nakładania się kilku jednostek autoimmunizacyjnych

Osoby borykające się z chorobą Hashimoto są narażone również na inne choroby autoimmunologiczne. Należą do nich: celiakia, łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, stwardnienie rozsiane, i wiele innych.

Negatywnie zaktywowany układ immunologiczny kieruje swój atak ku innym tkankom. Może to być jelito cienkie w celiakii albo stawy w reumatoidalnym zapaleniu stawów.

Na tym etapie choroby pacjenci najczęściej są leczeni hormonami tarczycy i ich wyniki badań laboratoryjnych na ogół się normują. Nie wpływa to jednak na zahamowanie progresji choroby autoimmunologicznej. W niektórych przypadkach, takich jak: niewłaściwe leczenie, powiększenie tarczycy, znacznie podwyższone przeciwciała, guzki tarczycy, rak tarczycy, lub w sytuacji kiedy występują trudności w zbalansowaniu hormonów i pojawienie się naprzemiennych objawów nadczynności i niedoczynności – lekarze rekomendują chirurgiczne usunięcie tarczycy. Zabieg ten wyeliminuje przeciwciała, ale nie zatrzyma procesu autoimmunologicznego. U osób po usunięciu tarczycy pojawia się reumatoidalne zapalenie stawów albo inna jednostka autoimmunologiczna.

W następnym artykule postaram się zamieścić podstawowe wskazówki żywieniowe w chorobie Hashimoto.

Sabina Budkiewicz