JAJKA – TEMAT WCIĄŻ DYSKUSYJNY

Już nie pierwszy raz piszę o jajkach, choć w różnym kontekście. Tym razem o ich dobrej stronie !

Jajka zyskały złą sławę głównie dlatego, że ich żółtko rzeczywiście jest bogatym źródłem cholesterolu. Żółtko jaja średniej wielkości zawiera bowiem ok. 180 mg tego związku, co stanowi ponad 60 proc. zalecanej dziennej dawki.

Tyle tylko, że w tym samym żółtku znajdują się w sporej ilości inne rzadkie i cenne substancje, takie jak cholina, luteina czy zeaksantyna, oraz – w jajach z dobrego źródła – kwasy omega-3.

Jak nasz organizm reguluje poziom cholesterolu ?

Większość z nas uważa, że kiedy spożywa produkty bogate w cholesterol, to podwyższa się jego poziom we krwi i jest to przyczyną chorób układu krążenia. Ale w rzeczywistości, największa ilość cholesterolu wytwarzana jest w wątrobie. Cholesterol jest bowiem na tyle ważny, że nasz organizm wypracował sobie wysublimowane mechanizmy, by nigdy go nie zabrakło.

Jeśli w naszym pożywieniu znajduje się duża ilość cholesterolu, wątroba wytwarza go mniej. A zatem ilość spożywanego cholesterolu nie wpływa na jego poziom we krwi, a jeśli nawet – to w bardzo niewielkim stopniu i krótkotrwale.

Bez cholesterolu nie moglibyśmy żyć !

Cholesterol wzbudza w nas duży niepokój. Kiedy o nim słyszymy, myślimy natychmiast: zawał serca ! A prawda jest taka, że cholesterol jest naturalną substancją w naszym organizmie. Na tyle cenną, że nasz organizm nie umie jej zniszczyć, a jedynie przekształcić, np. w hormony steroidowe lub w witaminę D.

Hormony steroidowe to głównie hormony płciowe (testosteron, estrogeny, progesteron) oraz kortyzol. Ale cholesterol wchodzi także w skład błon komórkowych – zatem bez cholesterolu nie moglibyśmy istnieć !

Czy w takim razie nie powinniśmy w ogóle przejmować się wysokim stężeniem cholesterolu ?

Niestety nie, gdyż jest ono objawem uszkodzenia śródbłonka wyściełającego nasze naczynia krwionośne. Oznacza to, że w naszych naczyniach toczy się proces zapalny niszczący ich ścianki, a w uszkodzonym śródbłonku tworzą się mikrozakrzepy zatykające naczynia. Wątroba produkuje wtedy coraz więcej cholesterolu.

Jednak wspomniany wyżej stan zapalny mogą wywołać także inne czynniki, takie jak: palenie tytoniu, podwyższone stężenie glukozy we krwi, wirusy, bakterie, toksyny i wolne rodniki. Badanie Lyon Diet-Heart Study wykazało, jak duże znaczenie ma także niewłaściwa proporcja w diecie kwasów omega-6 (zbyt duża ilość) i omega-3 (niedobór).

A więc ile jajek możemy bezpiecznie zjeść ?

Większość lekarzy i dietetyków (zgodnie z najnowszymi badaniami) odpowie: maksymalnie 6 jajek tygodniowo, czasem nawet mniej. Ja również do niedawna starałam się, w jadłospisach dla swoich pacjentów, nie przekraczać tej liczby.

Jednak zauważyłam, że mój lipidogram od dłuższego czasu praktycznie się nie zmienił, choć osobiście bardzo lubię jajka i jem ich dość sporo. Tyle tylko, że staram się jeść jajka dobrej jakości.

Jajko jajku nierówne

Najlepsze jajka znoszą kury wolno żyjące. Mogą one jeść to co lubią, czyli listki, ziarna, dżdżownice, ślimaki, etc. W naturze kury nigdy nie żywią się kukurydzą (często genetycznie modyfikowaną). Zresztą, zboża działają tak samo na ptactwo, jak i na ludzi: ponieważ są pełne węglowodanów trawionych zbyt szybko, powodują otyłość i choroby.

Paradoksem jest, że wielu z nas przyciągają etykiety typu „kurczak karmiony zbożem” lub „kurczak karmiony kukurydzą”. Myślimy nawet, że kurczaki te są lepsze od innych i zgadzamy się zapłacić za nie więcej. To pokazuje cynizm niektórych hodowców wykorzystujących panującą wszechobecnie dezinformację na temat żywienia.

Jajka a choroby serca

Liczne badania wykazały w sposób powtarzalny i spójny, że nie ma zależności pomiędzy spożyciem jajek a ryzykiem zachorowania na choroby serca. Badania te były prowadzone na setkach tysięcy osób, mogą zatem być uważane za bardzo wiarygodne. Niektóre wykazały nawet obniżenie ryzyka udaru mózgu u zjadaczy jajek. Jednocześnie badacze zauważyli, że im więcej jajek jedli cukrzycy, tym większe występowało u nich ryzyko zachorowania na choroby serca.

Jest to wyjątek, którego przyczyna jak dotąd nie jest znana. Jednak badania które to wykazały, były badaniami obserwacyjnymi, które nie pozwalają na ustalenie związku przyczynowo-skutkowego. Być może zjawisko to można tłumaczyć tym, że diabetycy mniej uwagi poświęcali swojemu żywieniu.

Dlaczego żółtko jaja jest tak cenne?

Jedzenie żółtka jaj jest ważne i cenne, bo zawiera ono przeciwutleniacze zdrowe dla oczu (luteinę i zeaksantynę), ale także inną zdrową substancję: cholinę.

Ta ostatnia jest niezbędna do wytwarzania dwóch jeszcze innych substancji: acetylocholiny odgrywającej znaczącą rolę w procesie uczenia się, dla pamięci i działania mięśni, oraz lecytyny, substancji wchodzącej w skład błony komórkowej naszych neuronów i innych komórek.

Niektóre badania podają, że aż 90% ludzi ma niedobór choliny !

Czy zatem warto jeść jajka ?

Tak ! Są nie tylko smaczne i łatwe w przygotowaniu ale także przynoszą wiele korzyści naszemu zdrowiu.

Zainteresowanych źródłami powyższych informacji zapraszam do poradni.

Sabina Budkiewicz