JAK OSZCZĘDZAĆ WĄTROBĘ ?

• Nie pij alkoholu i nie pal papierosów.
• Stosuj lekarstwa tylko wtedy, gdy jest to konieczne.
• Nie przejadaj się, jedz regularnie w ciągu dnia 5-6 niezbyt obfitych posiłków.
• Zrezygnuj z potraw tłustych i smażonych, zwłaszcza w głębokim tłuszczu.
• Ograniczaj słodycze.
• Preferuj lekkie potrawy gotowane, duszone oraz pieczone bez tłuszczu w przykrywanych naczyniach – żaroodpornych lub w rękawie foliowym.
• Dbaj, aby w codziennym jadłospisie nie brakowało witamin – jedz owoce i dużo surówek ze względu na witaminę C oraz razowe pieczywo i przetwory mleczne, zawierające dużo witamin z grupy B.
• Z umiarem używaj soli.
• Jeśli masz dużą nadwagę, postaraj się schudnąć, ale nie stosuj drastycznej diety poniżej 1200 kcal ani tym bardziej długotrwałych głodówek.
• Pij herbatki ziołowe (zwłaszcza z mieszanek ziołowych), ułatwiające trawienie i usprawniające czynność wątroby.
• Przyprawiaj potrawy ziołami.
• Jeśli stosujesz doustne środki antykoncepcyjne lub leczysz się hormonalnie, systematycznie kontroluj stan wątroby.

ZALECENIA DIETETYCZNE W PRZEWLEKŁYCH CHOROBACH WĄTROBY

Codzienne posiłki powinny zawierać wszystkie składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, odnowy komórek wątroby, ale jednocześnie nie obciążające chorego narządu (wykluczyć ciężko strawne).
Produkty i potrawy muszą być świeże. Nie zaleca się tylko świeżo upieczonego pieczywa, ponadto jedzenia odgrzewanego, niedogotowanego, przesolonego, kwaśnego i pikantnego.
Szczególną uwagę zwracaj na dostarczanie organizmowi białka i witamin. Większość białka powinna pochodzić z chudego nabiału, w tym także z jaj (jeśli nie masz problemów z podwyższonym poziomem cholesterolu i pęcherzykiem żółciowym), chudych – gotowanych, duszonych i pieczonych – mięs oraz ryb. Dzięki temu wątroba ma szansę zregenerowania uszkodzonego miąższu. Natomiast konieczność zapewnienia witamin w codziennej diecie wynika stąd, iż w przewlekłych chorobach wątroby wchłanianie i przyswajanie tych substancji jest upośledzone.
Kaloryczność dostosuj do masy ciała i aktywności fizycznej. Przy otyłości – oprócz tłuszczów – ogranicz także spożycie węglowodanów. Przy odchudzaniu nie należy tracić więcej niż 1-2 kg miesięcznie.
Jeśli masz skłonność do biegunek i wzdęć zmniejsz w posiłkach ilość błonnika. Zrezygnuj wtedy z warzyw kapustnych, cebuli, strączkowych, także razowego pieczywa, kaszy gryczanej, pęczaku. Polecana jest marchew, dobrze na ogół tolerowana jest przez chorych, a także pomidory bez skórki, dynia, sałata zielona, buraczki oraz lekko strawne, niezbyt kwaśne owoce.
Ze względu na częste uczucie pełności w żołądku i wzdęcia, spożywaj 5-6 małych posiłków dziennie.
Uwzględnij w codziennym jadłospisie łyżkę oleju, który jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).
Przy wodobrzuszu zmniejsz ilość płynów i soli.
Przy ciężkiej żółtaczce (zażółcenie skóry na skutek przewlekłej choroby wątroby), tak jak w wirusowym zapaleniu wątroby, przez pewien czas pozostaw jedynie niewielką ilość masła do smarowania chleba, a pozostałe tłuszcze wyłącz z diety.
W stłuszczeniu wątroby koniecznie ogranicz potrawy mączne i całkowicie wyklucz słodycze, gdyż węglowodany pobudzają produkcję i odkładanie się tłuszczu. Choć pozornie zakrawa to na paradoks, tłuszcze nie są zabronione. Nie znaczy to, oczywiście, że można je jeść bez ograniczeń, ale dozwolona jest niewielka ilość oleju, tłuste gotowane ryby, nieco śmietanki do podprawiania zupy i masło do smarowania pieczywa. Odpowiednia ilość tłuszczu z pokarmu ogranicza syntezę tłuszczu wątrobowego, czyli w tym wypadku działa korzystnie.
W innych, niezaawansowanych przewlekłych schorzeniach wątroby dozwolone są niewielkie porcje domowych ciast zawierających mało tłuszczu i cukru – drożdżowe, biszkoptowe, piaskowe, piernikowe lub gotowe ciasteczka owsiane.

UWAGA:

W chorobach wątroby i dróg żółciowych dietę stosuje się długo, dlatego posiłki powinny być szczególnie smaczne i pełnowartościowe. Niedobór białka i witamin obniża odporność organizmu, również brak oleju ma niekorzystny wpływ na zdrowie.

Osłabiona wątroba „nie lubi”: alkoholu, nadmiaru tłuszczów, potraw smażonych, pieczonych z dodatkiem tłuszczu, tłustej wędliny, zawiesistych, tłustych sosów, kapusty, grochu, fasoli, cebuli, czosnku i wszystkich warzyw wzdymających, tortów, czekolady, kawy, nieświeżych potraw.

Opracowanie: Sabina Budkiewicz