Kto w Polsce choruje na żółtaczkę pokarmową?

WZW typu A – sytuacja epidemiologiczna w Polsce w 2017 roku 

Wprowadzenie 

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) wywoływane jest przez wirus z rodziny Picornaviridae. Do zakażenie najczęściej dochodzi drogą pokarmową, jednakże istnieje także możliwość infekcji w trakcie stosunku seksualnego, jak i poprzez brudne igły (głównie u narkomanów). Ludzie stanowią jedyny rezerwuar wirusa. Okres wylęgania wynosi średnio 30 dni (15–50 dni). Wiremię stwierdza się w okresie wylęgania choroby oraz do 30 dni ostrej fazy, a wirus wydalany jest z kałem przez 1 – 2 tygodnie przed pojawieniem się objawów klinicznych oraz przez około 1 tydzień po ich wystąpieniu. 

Epidemiologia 

Zgodnie z danymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) w Polsce okresie od 01.01.2017 do 15.08.2017 zarejestrowano 912 przypadków WZW typu A, co porównując analogiczny okres w roku poprzednim, stanowi prawie 40-krotny wzrost zachorowań (Tabela). 

Tabela. Liczba zachorowań na WZW typu A w Polsce 

Obecnie w Europie stwierdza się istnienie ogniska WZW typu A, w którym zachorowania stwierdza się głównie u mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (ang. men who have sex with men – MSM). Wśród gejów oraz osób biseksualnych WZW A może szerzyć się w wyniku kontaktów seksualnych (nie tylko analnych), w tym przez bezpośredni kontakt oralno–analny, jak i poprzez kontakt oralny z częściami ciała oraz powierzchniami, na których znajduje się wirus. Zgodnie z danymi Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) od czerwca 2016 do połowy czerwca 2017 zarejestrowano 1500 tego typu zachorowań. W Polsce od stycznia do połowy czerwca 2017 zgłoszono łącznie 252 tego typu przypadków. Jak dotąd zachorowania w bieżącym roku pochodzą głównie z następujących województw: wielkopolskiego, mazowieckiego, zachodniopomorskiego, dolnośląskiego oraz kujawsko-pomorskiego. 

Objawy

Często infekcja WZW typu A ma przebieg bezobjawowy lub subkliniczny (z reguły u dzieci). W przypadkach objawowych najczęściej stwierdza się: męczliwość, nudności, wymioty, ból brzucha, mięśni i stawów. W postaci cholestatycznej dominuje świąd skóry. W okresie objawów zwiastunowych możliwe jest także nieznaczne powiększenie wątroby. Objawy ostre ustępują po kilku dniach, a podwyższona aktywność aminotransferaz utrzymuje się przeciętnie 3 – 4 tygodnie. 

Szczepienie 

Jedyną metodą zapobiegania jest szczepienie. W Polsce szczepienia przeciwko WZW typu A są szczepieniami nieobowiązkowymi, płatnymi, zalecanymi przede wszystkim osobom podróżującym. W celu odbycia takiego szczepienia osoba zainteresowana powinna udać się do placówki ochrony zdrowia, stacji sanitarno-epidemiologicznej czy też placówki medycyny podróży. Dodatkowo Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób zaleca szczepienia: 

Mężczyznom mającym kontakty seksualne z mężczyznami (MSM), mieszkającym na obszarach, gdzie występuje aktualnie wzrost zachorowań na WZW A (a więc także w Polsce). 

MSM, podróżującym na obszary, gdzie trwają ogniska WZW A wśród MSM. 

MSM, ze zdiagnozowanymi chorobami, których przebieg może zostać zaostrzony poprzez infekcję wirusem WZW A (np. z wirusowym zapaleniem wątroby typu B oraz wirusowym zapaleniem wątroby typu C).

Leczenie

Nie ma leczenia przyczynowego. Celem leczenia jest utrzymanie odpowiedniego stanu odżywienia i nawodnienia. Zwraca się szczególną uwagę na odpoczynek (ograniczenie aktywności fizycznej w okresie ostrym i przez miesiąc wczesnej rekonwalescencji), a także dietę i leczenie płynami. Powrót do zwykłej diety następuje w ciągu pół roku. Dodatkowo obowiązuje zakaz spożywania alkoholu przez pół roku, a znaczne jego ograniczenie do roku. Niekiedy konieczne może okazać się leczenie przeciwświądowe. W okresie ostrej infekcji, jak i w czasie rekonwalescencji zaleca się także unikanie leków metabolizowanych w wątrobie lub wywołujących cholestazę. 

Kluczowa jest także ścisła higiena rąk. W przypadku chorych używających pieluch lub z nietrzymaniem stolca konieczna jest izolacja przez tydzień od wystąpienia objawów. W ciągu tygodnia po wystąpieniu objawów klinicznych chory także nie powinien przygotowywać posiłków dla innych ani podejmować kontaktów seksualnych. W trakcie choroby można karmić piersią. 

Opracowano na podstawie: 

1. Interna Szczeklika. Podręcznik Chorób Wewnętrznych 2017. Medycyna Praktyczna.
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny http://www.pzh.gov.pl 

Zapraszamy do naszego Centrum Medycznego na szczepienia przeciw WZW A
Tel. 52 397 40 33